Het sterrensysteem

Ontstaan en doel
Vanaf 1981, het VN Jaar van mensen met een handicap, zijn ontwikkelaars en overheden bezig met het geschikt wonen vooe mensen met lichamelijke beperkingen. In alle provincies zijn overlegorganen opgezet om dit te bevorderen. Het sterrensysteem van het BAT is hieruit ontstaan. Door het gratis verspreiden van informatie wil BAT een inclusieve samenleving realiseren. Op de website van BAT staan brochures, checklists,  filmpjes en achtergrondinformatie. Bij het schrijven en bewerken van deze publicaties wordt de doelgroep altijd betrokken. BAT heeft meegewerkt aan vele landelijke publicaties, waaronder het Handboek voor Toegankelijkheid.

Het kenniscentrum BAT adviseert behalve over de inrichting van woning en woonomgeving ook over onder andere winkelcentra, sportaccomodaties, scholen en kampeerterreinen. Het kenniscentrum wil door het beschikbaar stellen van expertise voor alle mensen, de toe-en doorgankelijkheid van de fysieke woon-, werk- en leefomgeving voor minder mobiele mensen verbeteren. BAT vervult daarbij de rol van ambassadeur en gespecialiseerd kenniscentrum.

Indeling
'Wonen en zorg in balans' maakt in de basis gebruik van het vijfsterrensysteem en de ‘Checklist toegankelijkheid van bestaande woningen’ van Bouw Advies Toegankelijkheid (BAT). Na intensief overleg met Job Haug van BAT is ten behoeve van het product 'Wonen en zorg in balans' de BAT-checklist uitgebreid met de categorie rollator bewoonbaar. En vervolgens is de checklist vertaald naar een programma van eisen, een beslisboom en een interactieve woningplattegrond waarmee de geschiktheid van woningen en woongebouwen vrij eenvoudig kan worden bepaald. Onderscheid wordt daarbij gemaakt tussen:
  • nultredenwoning ('wandelstokgeschikt')
  • rollatorbewoonbare woning
  • rolstoelbewoonbare woning
  • woning met mogelijkheid tot verzorging
Er is enigszins een verband tussen de doelgroepen voor deze geschikte woningen met de zorgprofielen 1 tot en met 4 verpleging en verzorging (1VV tot en met 4VV). Zo’n 75% van de opgave door extramuralisering komt uit deze categorieën. Het daadwerkelijk gebruik van een loophulpmiddel of verpleegzorg thuis is  een iets lichter criterium dan de criteria van de zorgprofielen. Dit gebruik doet echter wel meer recht aan de werkelijkheid, omdat er vóór de komst van de Wet langdurige zorg ook al mensen zelfstandig woonden die gebruik maakten van een loophulpmiddel of verpleegzorg thuis. Er is slechts gedeeltelijk een overlap tussen de personen in de twee groepen. Vooral mensen met lichte dementie treffen we wel aan bij de VV1 t/m VV4-indeling, terwijl zij geen mobiliteitsbeperking hebben.

 
De categorieën 'rollatorbezoekbaar' en 'rolstoelbezoekbaar' zijn voor de bewoonbaarheid door mensen die afhankelijk zijn van een rollator of rolstoel minder relevant. Om vraag en aanbod af te stemmen is het dus niet noodzakelijk om woningen en woongebouwen te toetsen op geschiktheid voor bezoekbaarheid (deze categorieën zijn overigens wel van belang voor woningzoekenden die de keuze van een woning ook bepalen op basis van bezoekbaarheid van rollator- of rolstoelafhankelijke familie, vrienden en/of kennissen).

Een voordeel van het Sterrensysteem van het BAT is dat de programma’s van eisen zijn opgesteld en in de loop der jaren zijn verfijnd samen met minder mobiele bewoners. Het team ‘Wonen en zorg in balans’ heeft de eisen daarnaast ook getoetst bij thuiszorgverleners, thuisverplegers, ergo- en fysiotherapeuten, werkzaam bij een aantal grote thuiszorgleveranciers. Zij hebben aangegeven met de eisen goed uit de voeten te kunnen, maar ook enkele extra wensen genoemd. Deze zijn bij ons beschikbaar, maar het sterrensysteem van het BAT is daar bewust niet op aangepast. Het sterrensysteem van het BAT is een methodiek met realistische eisen, waaraan in bestaande woningen en woongebouwen met veelal relatief eenvoudige maatregelen kan worden voldaan.

Hulp bij inventariseren
Er staan verschillende hulpmiddelen ter beschikking om de inventarisatie van geschiktheid van woningen en woongebouwen conform de BAT-systematiek te bepalen. Daarmee kan de inventarisatie plaatsvinden in een eenvoudige exercitie vanachter het bureau met een beperkt aantal medewerkers van de corporatie die jarenlange ervaring hebben en de woningen en complexen goed kennen.

Een andere optie is om de geschiktheid te bepalen door zogenaamde ‘warme opnames’. Denk bijvoorbeeld aan combinaties met opnames voor conditiemetingen of het energielabel. Maar deze opnames zijn dus niet nodig om een beeld te krijgen van de opgaven.

Er zijn ook corporaties die in eerste instantie kiezen voor een inventarisatie vanachter het bureau, waarna ze in op latere momenten tijdens warme opnames die toch al gepland waren een toets doen.

Extra kwalificaties en aandachtspunten
Daarnaast worden extra kwalificaties gegeven voor een scootmobielstalling en de buitenruimte. Tevens is een uitgebreide lijst beschikbaar van aanvullende aandachtspunten bij het realiseren of aanpassen van geschikte woningen. De criteria treft u aan bij het onderdeel 'hulpmiddelen' op deze website.